Hoe wiskunde helpt in de strijd tegen ziekmakende virussen

Een virus zoals Ebola of HIV is moeilijk te bestrijden, omdat virussen veel sneller muteren dan planten of dieren. Dat maakt het lastig om hun DNA af te lezen. Wiskundige Jasmijn Baaijens ontwierp het eerste algoritme dat de genetische samenstelling van een onbekend virus ‘vanaf nul’ in kaart kan brengen.

Je kunt er op wachten: ergens op de wereld breekt een nieuwe, zeer besmettelijke en gevaarlijke virusziekte uit. Welk virus is het? Is het een nieuwe variant van Ebola of HIV? Of van het Zika-virus? Hoe snel muteert het? Waar is het ontstaan? Hoe wordt het overgedragen? Zijn er ook dragers zonder ziekte-symptomen? Wat zijn kansrijke aangrijpingspunten voor een vaccin of geneesmiddel?

Bij al deze vragen helpt het, als je de genetische samenstelling van het virus snel en volledig in kaart kunt brengen. Dat is bij een virus veel lastiger dan bij een dier- of plantensoort, omdat virussen veel sneller muteren. Vaak ontstaan in een patiënt tijdens het ziekteverloop al meerdere stammen van het virus.

Jasmijn Baaijens – inmiddels postdoc aan Harvard Medical School in Boston, maar in september gepromoveerd aan het Centrum voor Wiskunde en Informatica in Amsterdam – ontwikkelde diverse algoritmes om het DNA van virussen beter te kunnen analyseren. “Ik ben met dit onderzoek begonnen omdat dit type algoritmes me erg aansprak,” vertelt ze. “Bovendien was het erg actueel, er was toen namelijk een grote Ebola-uitbraak gaande in West-Afrika.”

Lees het volledige artikel van Arnout Jaspers op de website van Nemokennislink.nl